Hoger onderwijs

Als een nieuwkomer hoe en waar je je competenties kunt aanvullen door te studeren op weg naar je werk

Universiteitsopleiding voor erkende vluchtelingen


Het Nederlands spreken en vervolgens een goede job hebben zijn twee belangrijke elementen om je te integreren in de Vlaamse samenleving en om je thuis te voelen. Je inschrijven voor een opleiding aan een Vlaamse universiteit kan je helpen om beide te bereiken.


Dus je kunt:

  • je vroegere opleiding en beroepservaring in je thuisland laten erkennen. Na het voltooien van de vereiste cursussen en studiepunten kun je een master- of hoger diploma van een Vlaamse universiteit behalen, waardoor je een job kunt uitoefenen in België, of
  • een nieuwe carrière beginnen door je in te schrijven voor een bacheloropleiding aan een Vlaamse universiteit.


Welke optie je ook kiest, je moet er zeker van zijn dat je het volgende hebt:

  • Relevante diploma's, afschriften en getuigschriften die de universiteit [facultaire selectiecommissie] in staat stellen om over je kandidatuur te beslissen,
  • Een bewijs van taalkennis waaruit blijkt dat je de instructietaal (Nederlands of Engels) beheerst op B2 voor algemene en C1 voor taalgerelateerde programma's. (De eisen kunnen verschillen per universiteit, hogeschool en faculteit)

Vlaams hoger onderwijsstelsel (Bron: www.studyinflanders.be)





Beoordeling van de aanvraag en plaatsing


De Vlaamse universiteiten beoordelen de toelatingsaanvragen van vluchtelingen net zoals aanvragen van buitenlandse studenten, tenzij ze onvolledige dossiers indienen. Onder normale omstandigheden krijgen vluchtelingen, op basis van de vereisten die nodig zijn voor een bepaalde opleiding, toegang tot aangevraagde opleidingen vanaf een bepaald toegangspunt. Dit is gebaseerd op de manier waarop zij voldoen aan de toelatingsvoorwaarden om de volledigheid van de aanvraagdocumenten op te nemen.


Stel dat je in je eigen land een bacheloropleiding van 4 jaar in elektronica en ICT hebt gevolgd en dus een ingenieur bent. Je wilt een masteropleiding in hetzelfde vakgebied afronden aan de Universiteit van Antwerpen. Op basis van je vooropleiding en professionele achtergrond kan de universiteit je toelaten vanaf het tweede of derde jaar van de bacheloropleiding of het eerste jaar van de masteropleiding. De kans dat je wordt aangenomen in het eerste jaar van de bacheloropleiding is miniem, wat voor de handliggend is. Je zult waarschijnlijk ook niet aangenomen worden in het tweede jaar van de masteropleiding. Niet alleen je taalvaardigheden spelen hier een rol, maar ook het feit dat het laatste masterjaar vooral gewijd is aan de thesis, waardoor je niet erg veel leert van de opleiding.


In het algemeen worden bacheloropleidingen in het Nederlands gegeven en masters, master-na-master en postdoctorale opleidingen in het Engels en Nederlands.


De universiteiten zijn onafhankelijk en hebben geen NARIC-beslissing nodig om een buitenlandse student of een vluchteling te accepteren. Met andere woorden, elke vluchteling die een opleiding wil volgen in een Vlaamse universiteit hoeft geen diploma's aan te vragen via NARIC. De Vlaamse universiteiten zijn bevoegd om de academische en professionele achtergrond van de aanvrager te evalueren en hem/haar te koppelen aan een geschikte opleiding. Dit geldt zelfs wanneer een vluchteling een aanvraag indient met ontbrekende documenten. In dat geval voert de universiteit een gesprek en start zij een verificatieproces om de aanvrager juist te linken aan het geschikte programma en jaar.


Zodra een aanvraag voor een opleiding is ingediend, zal de universiteit [facultaire selectiecommissie] eerst besluiten om de student al dan niet toe te laten tot de gevraagde opleiding. Als de student wordt toegelaten, moet de vluchteling een aanvraag indienen voor vrijstelling van cursussen die hij of zij in het kader van eerdere studies heeft gevolgd. Vervolgens beslist de facultaire commissie van welke klassen of cursussen de aanvrager wordt vrijgesteld.


De bacheloropleiding duurt drie jaar en vereist het behalen van 180 ECTS (Europese studiepunten). Je moet er rekening mee houden dat bacheloropleidingen in België en in je eigen land misschien niet hetzelfde betekenen. In Turkije bijvoorbeeld moeten ingenieurs een vierjarige opleiding volgen. Voor een masteropleiding moeten ze nog twee jaar onderwijs volgen. Een diploma van vier jaar is voldoende om als ingenieur te werken. In hetzelfde land is er nog een tweejarige opleiding in het hoger onderwijs die "yüksek okul" of "hoge school" letterlijk wordt genoemd. Deze instellingen maken deel uit van universiteiten en hun afgestudeerden zijn over het algemeen technici, apothekersassistenten, verpleegkundigen.


In België geeft een academische bacheloropleiding in de meeste gevallen geen directe toegang tot de arbeidsmarkt. Maar je moet wel een masterdiploma hebben. Laten we dus zeggen dat je in Turkije een apotheker was die afstudeerde aan een vierjarige opleiding. Bij aankomst solliciteerde je voor erkenning en je kreeg enkel erkenning voor je bachelordiploma's. Je kunt niet werken als apothekersassistent in België. Dat vereist een andere laag van extra opleiding en training. Om als apotheker te kunnen werken, moet je daarentegen wel een masterdiploma behalen.


Voor iemand die uit Turkije komt, is het dus essentieel om een masteropleiding af te ronden als hij of zij als ingenieur wil werken.


Een masteropleiding daarentegen duurt twee jaar in de meeste exacte wetenschappen en één jaar in de humane wetenschappen en vereist het behalen van 120 of 60 ECTS (Europese studiepunten). Om een masteropleiding te kunnen starten, moet een aanvrager een opleiding van ten minste drie jaar gedaan hebben. Veel masteropleidingen worden zowel in het Engels als in het Nederlands gegeven en vereisen een bachelordiploma in het specifieke vakgebied.


Er is ook de optie master-na-master waarbij de aanvrager al een masterdiploma moet hebben. De opleidingen duren een jaar en worden afgesloten met 60 ECTS.


De laatste optie is een postdoctorale opleiding. Dit zijn op maat gemaakte onderwijsprogramma's met een minimum van 20 ECTS. Na afronding ontvang je een certificaat in plaats van een diploma.






Financiering van je universitaire opleiding


Als erkende vluchteling ben je als Belgische staatsburger verplicht om collegegeld te betalen. Na de inschrijving moet je een lijst maken waarop je kunt zien welke vakken je in de loop van het jaar gaat volgen. Op basis van het aantal studiepunten dat je zult opnemen. Dit is echter onder voorbehoud van wijzigingen in de loop van het jaar. Je zal dus aan het begin van het jaar 60 studiepunten moeten betalen en in februari zal op basis van de definitieve vakkenlijst een nieuwe berekening van het schoolgeld worden gemaakt om je (indien nodig) te vergoeden. Als je moeite hebt met betalingen, kun je een betaling in termijnen of een afbetalingsplan eisen. Als je nog steeds afhankelijk bent van de overheid/sociale hulp, kun je in aanmerking komen voor een gereduceerd tarief van in totaal zo'n €110 voor het schooljaar 2019-2020.


Je hebt ook de mogelijkheid om studietoelagen . te ontvangen. In Vlaanderen heb je recht op een studietoelage die wordt berekend op basis van de verblijfplaats, het gezinsinkomen, het aantal punten van de leefeenheid (aantal personen in het gezin), het studietraject en het studietoelagekrediet. Als je gezinsinkomen gelijk is aan of lager is dan de maximumbedragen in onderstaande tabel, heb je recht op een studietoelage die varieert tussen € 271,49 en € 5656,65. Hierkun je lezen hoe studietoelagen worden berekend en hier kun je direct online een beurs aanvragen.


Aantal punten in je levenseenheid Maximumgrens (euro) Minimumgrens (euro)
0 18,220.63 8,266.12
1 26,909.95 14,938.32
2 33,712.68 17,273.62
3 39,143.53 19,238.18
4 45,031.69 20,424.38
5 52,291.82 21,598.24
6 57,208,12 22,772.02
7 59,837.82 23,945.83
8 62,467.47 25,119.64
9 65,154.25 26,293.45
10 68,012.59 27,467.26

Studiebeurzen voor hoger onderwijs (Bron: www.studietoelagen.be)





Universiteiten en hogescholen


Als je een geldig middelbaar, bachelor- of masterdiploma hebt, kun je je inschrijven in één van de vijf onderzoeksuniversiteiten en 13 hogescholen in Vlaanderen. Het belangrijkste verschil tussen beide is dat er in de hogescholen geen master- of bovenstaande opleidingen zijn en dat het onderwijs meer academisch georiënteerd is. De hogescholen bieden professionele en gevorderde bacheloropleidingen aan, terwijl de universiteiten academische bacheloropleidingen aanbieden.


In de meeste basistermen bereiden professionele bacheloropleidingen studenten zich voor op specifieke beroepen in de industrie, het onderwijs, de handel, de landbouw, de gezondheidszorg en revalidatie, het maatschappelijk werk, de informatica, de toegepaste kunsten of de media. De cursussen zijn daarom praktijkgericht en bevatten stageperiodes. Deze diploma's worden alleen door de hogescholen uitgereikt. Sommige hogescholen bieden beroepsgerichte specialisatieprogramma's aan voor houders van een Professioneel Bachelordiploma. Deze professionele bacheloropleidingen omvatten ten minste 60 ECTS-studiepunten. Academische bacheloropleidingen bereiden studenten voor op studies op masterniveau. Deze opleidingen worden aangeboden door universiteiten en een aantal hogescholen. Voor meer info kun jet hier terecht.


De tweede stap is bewijzen dat je over voldoende vaardigheden beschikt in de instructietaal. Over het algemeen is B2 voor algemene en C1 voor taalgerelateerde opleidingen voorgeschreven. Maar verschillende universiteiten kunnen verschillende examenresultaten eisen voor certificering. Als voorbeeld zie je hier welke taalvereisten nodig zijn voor het volgen van academische bacheloropleidingen in het Nederlands aan de Universiteit Antwerpen. hier zie je welke test je moet afleggen om een Engelstalige masteropleiding te volgen aan de KU Leuven. Let wel, hogescholen kunnen andere en soms ook lagere normen hanteren. Je moet de beoogde hogeschool controleren op dergelijke vereisten.


Hieronder vind je een lijst en links naar instellingen voor hoger onderwijs in Vlaanderen met de 5 Vlaamse onderzoeksuniversiteiten en 13 hogescholen.


Vlaamse Universiteiten

Vlaamse Hogescholen

Voorbereidingsprogramma's voor nieuwkomers





Ingangsexamens


In België hoeven studenten geen ingangsexamen af te leggen om hoger onderwijs te volgen. Er zijn slechts drie uitzonderingen op deze regel:


  • Geneeskunde
  • Tandarts, and
  • Kunst (De cursussen audiovisuele kunst en beeldende kunst, en muziek en podiumkunsten hebben een artistieke toelatingstest die wordt uitgevoerd door individuele hogescholen. Voor het vinden van relevante programma's in de kunst kun je deze hierraadplegen).




Meest recente netwerkberichten

Stap voor stap


Kort samengevat, als je hebt besloten om een opleiding aan een Vlaamse universiteit te volgen, moet je ervoor zorgen dat het volgende in orde is:


  • 1 Eerste stap

    Je bent in het bezit van relevante diploma's en getuigschriften waarmee het universiteitsbestuur kan beslissen om je toe te laten tot de desbetreffende opleiding,

  • 2 Tweede stap

    Je beschikt over een bewijs van taalkennis waaruit blijkt dat je de instructietaal (Engels of Nederlands) beheerst op B2 voor algemene en C1 voor taalgerelateerde programma's. (De eisen kunnen verschillen per universiteit en faculteit)

  • 3 Derde stap

    Je zoekt het juiste programma dat voldoet aan jouw behoeften, zoals de relevantie ten opzichte van je vroegere opleiding in je thuisland, de locatie, de taal en de beschikbaarheid van geschikte programma's voor vluchtelingen, het aangeboden diploma.

  • 4 Vierde stap

    Je vraagt toelating aan (Zorg dat je rekening houdt met de strenge deadlines van de universiteit. De deadline voor inschrijvingen is meestal begin april).

  • 6 Vijfde stap

    Je registreert je,

  • 7 Zesde stap

    Je vraagt voor vrijstellingen van vakken, en

  • 8 Achtste stap

    Je vraagt studietoelage aan.





Beursprogramma's


Master’s Mind Beurzen: De Vlaamse overheid kent beurzen toe aan excellente studenten voor masteropleidingen in Vlaanderen en Brussel. Het programma heeft als doel Vlaanderen en Brussel te promoten als de top in het onderwijs. Aanvragen worden aanvaard van alle Vlaamse universiteiten, Kunstscholen en de Antwerpse Maritieme Academie. Naar schatting kunnen 30 internationale studenten profiteren van de Master Mind Beurzen 2019-2020. De beurs kan niet persoonlijk worden aangevraagd, maar moet wel via de universiteit worden aangevraagd. De aanvrager dient dus tijdens de inschrijving aan te geven dat hij of zij als kandidaat voor de beurs wil worden beschouwd. Ook moet de aanvrager duidelijk bereid zijn om aanvullende formulieren in te vullen of aan de vereisten te voldoen. Deze universiteiten kunnen andere eisen stellen.



Tips en tricks

Voordat je je aanmeldt voor het volgen van een universitaire opleiding, heb je mogelijk een aanvraag ingediend voor de erkenning van je diploma bij NARIC. Het is voorgekomen dat NARIC-beslissingen de aanvrager hebben geholpen meer vrijstellingen te krijgen, maar er zijn ook gevallen waarin de aanvrager rechtstreeks door de universiteit [facultaitaire selectiecommissie] meer vrijstellingen heeft gekregen zonder dat er een beslissing is genomen. De aanvrager moet dus wendbaar zijn en een strategie ontwikkelen tijdens de inschrijving. Uiteindelijk is elke commissie uniek in zijn samenstelling en de stemming van zijn leden en kunnen er verschillende beslissingen worden genomen. Ons advies zou dus zijn dat je je met en zonder NARIC-beslissing bij verschillende universiteiten aanmeldt voor dezelfde programma's en dat je je inschrijft voor het programma dat je het meest interesseert. Dit geldt zelfs als je geen NARIC-beslissing hebt.